13 آذر ماه روز بیمه

13 آذر روز بيمه :

"بـيـمـه " از لحـاظ حـقـوقـى بـه مـهـنـاى قـرار دادى مـيـان "بـيـمـه گـر" و "بـيـمـه گـذار" اسـت ، كـه بـيـمـه گـر تـعـهـد مـى كـنـد، در قبال دريافت مبلغى به نام حق بيمه از بيمه گذار، در صورت وارد شدن خسارات احتمالى معين به بيمه گذار، مبلغ مشخصى را براى جبران خسارات به وى بپردازد.

امـا اگر بخواهيم معناى اجتماعى اصيل و عميق بيمه را تعريف كنيم ، بايد بگوييم : بيمه عبارت از يك پديده اجتماعى است كه به وحدت معنوى افراد يك يا چند جامعه كمك شايانى مى كند، زيرا:

چو عضوى به درد آورد روزگار .. دگر عضوها را نماند قرار

بـنـابـرايـن ، هرگاه فردى دچار صدمه يا حادثه اى شود كه تحملش از عهده وى خارج باشد، اعضاى ديگر جامعه - هر يك به اندازه سهم و توان - خـويـش ‍ را در جـبران زيانهاى وارد شده به آن فرد سهيم مى سازند.

بيمه در قرن بيستم ، با شكلهاى مختلف قانونى در اروپا و سپس در كشورهاى ديـگـر، ظـهـور يـافـت . ايـن نـوع بيمه كه در چهار چوب عقود حقوقى صورت مى پذيرد، گرچه با رنگ و آهنگ خاص خود، پديده اى جديد در روابط اجـتـمـاعـى مـحـسـوب مـى شود، اما چه از لحاظ فلسفه اجتماعى و اخلاقى و چه از لحاظ حقوقى ، داراى سابقه طولانى است ، زيرا نه تنها نمونه هاى ناقصى از بيمه در اروپاى قرون وسطى مشاهده شده و يا در حدود 1400 سال قبل در صدر اسلام مورد توجه قرار گرفته است ، ظاهرا، اسپانيا و پرتغال نخستين كشورهايى بوده اند كه در اواسط قرن پانزدهم ميلادى ، رنگى قـانـونـى بـه بـيـمـه بـخـشـيـدنـد. نـخـسـتـيـن قـانـون "بـيـمـه عـمـر" در سـال 1583 مـيـلادى در انـگـلسـتـان تـحـقـق يـافـت و در سـال 1666، پـس از وقـوع آتـش سوزى مهيب در "لندن " ،"بيمه آتش سوزى " پديد آمد. ولى در ساير كشورها، بيمه ، زودتر از قرن هجدهم پديد نيامد و به صورت متداول امروزى نيز در قرن بيستم پا به عرصه وجود گذاشت .

فوايد بيمه

بيمه داراى مزاياى بسيارى است كه از جمله مى توان به موارد زير اشاره كرد:

- بيمه نوعى خدمت در زمان معين به افراد جامعه است .

- بيمه به عنوان اهرمى مهم در ايجاد نظم اجتماعى و آرامش جامعه است .

- بيمه گذار در پر تو بيمه ، از خطرات احتمالى آينده و نگرانيهاى مربوط به خود يا دارايى خويش ، ايمن مى شود و آرامش مى يابد.

- بـيـمـه گـذار بـا پـرداخـت حـق بـيـمـه كـه مـعـمـولا قـابـل پـرداخـت تـوسـط عـمـوم اسـت ، از تـحـمـل زبـانـهـاى شـديـد و يـا غـيـر قـابـل تـحـمـل ، مـصـون مـى مـانـد يـا حـداقـل بـا قـبـول ضـررى انـدك ، از تحمل زبانهاى بزرگ رهايى مى يابد.

- بـيـمـه نـقش اقتصادى دارد، در حال حاضر، نقش كليدى صنعت بيمه در زندگى روزمره افراد جوامع توسعه يافته كاملا آشكار است . تمام صنايع كـوچـك و بـزرگ و بـخـشـهـاى كـشـاورزى ، صـادرات ، واردات ، تـوزيـع كـالا، درمـان ، تـاءمـيـن اجـتـمـاعـى ، مـسـكـن ، اتومبيل ، لوازم خانگى و...، تحت پوشش بيمه قرار دارند. به دليل وجود پوشش بيمه است كه همه بخشهاى اقتصادى جامعه بكار مى گيرند.

- بيمه نقش توانى دارد، اهميت نقش بيمه در همكاريهاى اقتصادى و اجتماعى ميان افراد جامعه را نمى توان انكار كرد.

- بـيـمـه سبب ايجاد سرمايه مى شود، زيرا اقساطى را كه بيمه گذار (در بيمه عمر و نظاير آن ) مى پردازد، ارزش سرمايه اى ندارند و در معرض هزينه شدن مى باشند.

ولى بر اثر عقد بيمه (در بيمه عمر و نظاير آن ) بيمه گذار صاحب سرمايه اى هنگفت مى شود.

- بـيمه يك سرمايه گذارى بى خطر است ، زيرا هرگونه پس انداز، هميشه در معرض خطراتى چون سرقت و از بين رفتن مى باشد. اما سرمايه اى كه براى بيمه گذار در شركت بيمه گرد مى آيد، محفوظ است .

بيمه اجتماعى در اسلام

در اسـلام ، دسـتـورهـا و اندرزهاى فراوانى در مورد رعايت افراد درمانده و تاءمين نيازهاى مادى ، معنوى و روانى آنها وجود دارد. قرآن كريم ، احاديث و فقه اسلامى سرشار از فرامين تاءمين كننده رفاه طبقات فرومانده اجتماعى است .

فـلسـفـه تـاءسيس بيمه اجتماعى در حقوق اسلامى با فلسفه ايجاد تمام بيمه هاى اجتماعى موجود در ساير مكاتب اجتماعى ، سياسى و اقتصادى جهان تفاوت بنيانى دارد، زيرا:

اول آنـكـه ، بـيـمـه اجـتـمـاعـى در حـقـوق اسـلامـى بـراسـاس جـهـان بـيـنـى خـاصـى مـبـنـى بـر پـذيـرش اصـل وحـدانـيـت انـواع بـشـر (يـعـنـى اصـل جـامـعـه جـهـانـى انـسـانـى )، لزوم حـفـظ و حـمـايـت هـمـنـوع و احـتـرام اصيل و واقعى به او بنا شده است.

دوم آنـكـه ، بيمه اجتماعى در اسلام بر پايه يكسان بودن تمام افراد كه داراى ايدئولوژى واحدى هستند، بنيانگذارى شده است . مسلمانان موظفند به نـيازهاى ديگران ، همچون نيازهاى شخصى خود، رسيدگى كنند، زيرا جامعه اسلامى ، اجتماعى مبتنى بر تعاون و همبستگى شديد ميان اعضاى آن است . بـيـمـه اجـتـمـاعـى در حـقوق اسلامى به دو گروه ، بيمه عمومى و بيمه خصوصى تقسيم مى شود. در بيمه عمومى ، شخص آسيب ديده يا خسارت ديده مجبور به عقد قرار داد بيمه و پرداخت وجهى به بيمه گر نيست و كمكهايى كه به وى مى شود، به صورت رايگان است . در بيمه عمومى ، كوشش مـى شـود خـسـارات و آسـيـبـهـاى وارد شده به افراد معينى از طبقات كم در آمد جامعه كه قادر به برآوردن احتياجات اوليه زندگى خود نيستند، جبران گردد و نيازهاى اوليه زندگى اينگونه افراد تاءمين شود. اما در بيمه خصوصى ، شرط استفاده از حق بيمه براى جبران خسارت يا آسيب وارد شده ، عقد قرار داد بيمه و پرداخت وجهى به بيمه گذار است .

بيمه هاى اجتماعى غير دولتى در حقوق اسلامى

در زمـانـى كه حكومت اسلامى بر جامعه حاكم نباشد و يا امكانات دولت اسلامى به ميزانى نباشد كه بتواند تمام ضروريات زندگى طبقات نيازمند را تـامـيـن كـنـد، مـردم در صـورت مـشـاهـده تـنـگـدسـتـى و يـا بـيـمـارى فـردى و يـا قـشـرى از اعـضـاى جـامـعـه خـود، بـايـد در حـد امـكـان مـتـكـفل تاءمين رفاه مادى و معنوى آن فرد يا قشر از اجتماع بشوند، زيرا بر اساس تعاليم اسلامى همه افراد جامعه اسلامى متعلق به يك پيكر واحد هستند و اگر يكى از آنان به رنج افتد، اعضاى ديگر اين پيكر نيز دچار رنج و درد خواهد شد.

منابع پرداخت بيمه هاى اجتماعى غير دولتى در حقوق اسلامى

دين مبين اسلام براى پرداختهاى فوق العاده هر فرد از دو راه وارد شده است :

الف - وجوهى كه پرداخت آنها واجب شرعى است ، مانند نفقه به افراد واجب /، نذرها، عهود و كفارات .

ب - وجوهى كه پرداخت آنها اختيارى و مستحب است ، نظير وقف ، صدقه ، احسان ، قرض الحسنه و رسيدگى به كودكان بى سرپرست .